W Gminie Konopiska nowoczesność doskonale łączy się z tradycją, czego wyrazem są zabytki, wyróżniające się na tle nowoczesnej infrastruktury.

Najstarszym z nich jest zbudowana po 1782 roku, zlokalizowana w centrum Konopisk, kapliczka św. Jana Chrzciciela z dwoma pięknymi barokowymi figurami aniołów z I poł. XVII wieku, które obecnie są w trakcie konserwacji. Takich zabytkowych obiektów małej architektury, głównie kapliczek i pomników nagrobnych, odnajdziemy więcej. Jeśli chodzi o kapliczki to zlokalizowano je na terenie Rększowic, Hutek czy Korzonka.
Ważnym obiektem jest także  cmentarz parafialny, który wraz z ogrodzeniem, bramką i kaplicą cmentarną pod wezwaniem św. Krzyża, jest jedynym obiektem wpisanym do Rejestru Zabytków. Sam cmentarz pochodzi z XIX wieku i znajdują się na nim unikatowe nagrobki z piaskowca oraz grobowiec w formie budynku krytego dachówką , w którym pochowany jest ks. Jakub Konderski, zmarły w 1893 roku. Na uwagę zasługują także piękne kamienne obeliski na grobach Aleksandra Waiznera, Katarzyny Kiser i małżonków Wieczorek.

Warte zobaczenia są również budynki pochodzące z ubiegłych stuleci –drewniane, dawne ambulatorium w Wygodzie, pochodząca z połowy XIX wieku dawna siedziba przychodni lekarskiej w Konopiskach, a także - składający się z leśniczówki
i budynków gospodarczych - zespół dworski w Aleksandrii.

Wśród zabytków nie sposób pominąć jednej z najbardziej okazałych budowli na terenie Gminy – kościoła św. Walentego
w Konopiskach.
Pierwszy kościół modrzewiowy  powstał w XVII i był później rozbudowywany. Jednak upływ czasu sprawił, że po  niemal  trzystu latach, w  1901 roku podjęto uchwałę o konieczności budowy nowego kościoła. Plan i kosztorys wykonał Franciszek Nowicki, pomocnik gubernialnego budowniczego w Piotrkowie Trybunalskim. Gdybyśmy chcieli w skrócie poznać historię tej budowy - która tocząc się na przestrzeni kilku lat napotykała wiele przeszkód i trudności - wyglądałaby ona  następująco:  fundamenty poświęcono 23 czerwca 1903 roku, natomiast prace budowlane trwały do 1910 roku. W 1912 w kościele ustawiono ołtarz boczny NMP zaprojektowany i wykonany przez artystę rzeźbiarza A. Małka z Częstochowy – umieszczono w nim obraz serca Pana Jezusa jako zasuwę. W kolejnym roku ustawiono drugi boczny ołtarz  tego samego autora – przedstawiał on św. Barbarę .  Jako zasuwa pojawił się obraz Józefa z Dzieciątkiem.  Nowy kościół konsekrowano 4 czerwca  1914r. – otrzymał  nazwę św. Walentego
i św. Wawrzyńca, a w ołtarz  głównym wyposażono w relikwie św. Wincentego Krescencjusza.

Ten krótki opis powstania nowej świątyni w Konopiskach, pokazuje iż Kościół ten, choć zbudowany stosunkowo niedawno,  ma historię sięgającą XVII wieku, stąd właśnie odnajdziemy w jego wnętrzach wiele niezwykłych dzieł sztuki, pamiątek z tamtego okresu, które wdzięcznie i harmonijnie przeplatają się z jego nowszą  architekturą.

Obecny neogotycki kościół to świątynia trójnawowa, bazylikowa, z  kaplicą wschodnią
i wieżą.  Prezbiterium jest orientowane na północ.  Wewnątrz , pod sklepieniami  krzyżowo-żebrowymi, odnajdziemy przepięknie neogotyckie ołtarze – główny i dwa boczne, oraz ambonę.  Znajduje się tam również, ulokowana niegdyś w dawnym kościele i niedawno odrestaurowana, rokokowa drewniana chrzcielnica z XVIII w. z niezwykłej urody pokrywą –rzeźbą przedstawiającą baranka na księdze.

Wato wspomnieć, że w Muzeum Archidiecezjalnym w Częstochowie  znajdują się obrazy należące do parafii , a pochodzące z XVII wieku . Wśród nich są te przedstawiające nierozpoznanego świętego, a także pochodzące z dawnego ołtarza głównego podobizny św. Wawrzyńca i Walentego, obraz św. Marii Magdaleny oraz  -  malowany na desce i używany pierwotnie jako zasuwa  -  obraz św. Pawła Pustelnika . Z Kościoła św. Walentego do Muzeum trafiły także podobizny Matki Boskiej Bolesnej z przełomu XVII i XVIII stulecia,  obraz Chrystus i jawnogrzesznica z drugiej połowy XVIII wieku,  pochodzący  również z tego okresu rokokowy obraz
św. Floriana, a także wizja św. Antoniego Padewskiego z pocz. XIX wieku, św. Barbara i  św. Izydor  oraz barokowa Święta Trójca.

Kościół  św. Walentego ewoluowała  architektonicznie na przestrzeni lat ,
a wymagania remontowe niosły za sobą dalsze zmiany w ogólnym wyglądzie kościoła. W 1927 roku zamontowano przed głównym ołtarzem  dębową balustradę w neogotyckim stylu, natomiast w 1928 , ku wielkiej radości wiernych, rozbrzmiały 25 głosowe organy skonstruowane  w Czechosłowacji przez firmę Riegera.  Ufundowano również duży ołtarz, który ustawiono
w 1930 roku. Wystrój neogotyckiego ołtarza uzupełniły figury :  św Władysława, św. Kazimierza Królewicza, św. Stanisława Kostki  wykonane przez pana Suchodolskiego z Sochaczewa. Natomiast pan Styczeń z Krakowa wykonał grupę figur  - Święty Walenty uzdrawiający eliptyka, a częstochowski malarz B. Rutkowski  namalował obraz św. Wawrzyńca. Następną pracą było położenie w 1946 roku lamperii stiukowej wykonanej przez Pana Antoniego Bartyzela z Węglowic. W 1951 roku zakupiono w firmie Szefera 24 figury do żłobka i stacje Drogi Krzyżowej w stylu romańskim.
W kolejnym roku zaś, artysta malarz z Częstochowy wzbogacił zbiory parafialne o kolejny obraz  przedstawiający św. Andrzeja Bobolę, zamówiony  przez ks. Władysława Kiełbasińskiego jako wotum dziękczynne za ocalenie życia podczas wojny.
W 1969 roku zlecono malowanie wnętrza kościoła, którym zajął się artysta malarz prof. Stanisław Szmuc z krakowskiej ASP .
W tym czasie w oknach naw bocznych umieszczono witraże przedstawiające stacje Drogi Krzyżowej, a w prezbiterium Zesłanie Ducha Świętego, projektu Stanisława Szmuca. Wraz z nowymi malowidłami ściennymi wzbogaciły one wnętrza Kościoła
i sprawiły, że stał się jeszcze ciekawszym elementem na mapie regionalnych zabytków.

Parafie

Najstarszą parafią  jest ta w Konopiskach powstała w XVII wieku, pierwotnie jako filia parafii św Zygmunta w Częstochowie.  Staraniem prowincjała Zakonu Paulinów
o. Walentego Kowalskiego , zbudowano w 1615 r.  pierwszy kościół modrzewiowy. Został konsekrowany pod wezwaniem świętych męczenników Walentego i Wawrzyńca w 1623 roku, oficjalna erekcja parafii nastąpiła w 1763 roku. Na początku XX wieku , na miejscu rozebranego drewnianego kościoła, powstał obecny neogotycki kościół murowany.

W XX wieku rozwój Gminy i wciąż przybywająca liczba mieszkańców, stworzyły potrzebę wydzielenia z terenu parafii Konopiska nowych jednostek parafialnych. W  1910 roku utworzono parafię w Blachowni, która dziś nie obejmuje już swym obszarem terenu Gminy Konopiska, a następnie w 1978 roku powstała parafia w Aleksandrii ,a w 1979 roku parafia w Rększowicach.

Parafia w Aleksandrii

Powstanie parafii i wybudowanie kościoła nie obyło się Aleksandrii bez problemów
i szykan ze strony ówczesnych władz. Bezpieka uciekała się do różnych sposobów, aby zablokować  powstanie kościoła, ale to nie powstrzymało wiernych i księży. Początkowo msze odbywały się w domach, a później w zaadaptowanej na potrzeby księży
i wiernych  stodole.
Wreszcie  11 października 1982 roku oficjalnie ustanowiono parafię w Aleksandrii. Pierwszym  duszpasterzem był  ks. Andrzej Walaszczyk, a kolejnym wikariuszem terenowym został ks. W. Dylakiewicz, dzięki któremu przygotowano w Aleksandrii cmentarz grzebalny.   W 1989 roku jego następca  ks. Henryk Pacud otrzymał pozwolenia na budowę kościoła i plebanii.  Pierwszą Mszę Świętą odprawiono w nowym kościele 7 czerwca 1992 roku, a 13 czerwca tegoż roku dokonano poświęcenia parafii. Kolejne lata obfitowały w prace wykończeniowe i wzbogacały kościół w kolejne elementy wystroju i infrastruktury.  W 2000 roku arcybiskup Stanisław Nowak dokonał uroczystego poświęcenia kościoła pw św. Maksymiliana Marii Kolbego.

Parafia w Rększowicach

Powstanie parafii w Rększowicach, to również historia represji kościoła przez  władze komunistyczne oraz odwagi księży i wiernych. Nieodłącznie wiąże się
z nią krzyż, który dziś jest wyeksponowany na ołtarzu  kościoła, a pochodzi
z roku 1966, kiedy to funkcjonariusze SB nie dopuścili do ustawienia go  przy drodze – został wtedy przepiłowany w dwóch miejscach. Władze próbowały doprowadzić do jego całkowitego zniszczenia, represjonowali wiernych , którzy modlili się  przy nim w kościele parafialnym w Konopiskach, jednak krzyż udało się ocalić – został ukryty w wieży kościoła pw św. Walentego.

Niezwykła jest również historia samego budynku kościoła, który dla zmylenia władz oficjalnie zarejestrowany został   jako bukaciarnia  (hodowla cieląt).  Pierwszą mszę w bukaciarni odprawiono w grudniu  1979 roku, następnie wierni czuwali przez 28 dni broniąc miejsca kultu przed władzami – byli za to represjonowani, podobnie jak urzędnicy, którzy wydali stosowne pozwolenia na budowę.
Parafię erygował biskup Stefan Bareła 8 maja 1982 roku.  Pierwszym proboszczem został mianowany ks. Stefan Jachimczak. Przez kolejne lata parafia była modernizowana i wzbogacana w figury, obrazy i nowe elementy architektoniczne. Do dziś, ze względu na swoją niezwykła historię i piękną architekturę, jest miejscem chętnie odwiedzanym przez pielgrzymów i turystów
z kraju i zagranicy. Jej historię bardzo trafnie ujął arcybiskup Stanisław Nowak, metropolita częstochowski wpisując się do księgi pamiątkowej:

“Rększowice są wybraną  parafią. Tu wierni stoczyli walkę o krzyż. Tu budowano świątynię w trudzie, mozole i z wyznaniem wiary za cenę nawet szykan i niebezpieczeństwa więzienia . Tu chwała Boża objawiła się w całym blasku (…)”.